Poręczenia i gwarancje spłaty kredytów/pożyczek udzielane w trybie zwykłym i uproszczonym
O poręczenie lub gwarancję spłaty kredytu/pożyczki mogą ubiegać się osoby będące rezydentami takie jak: spółki jawne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółdzielnie (w tym mieszkaniowe) o ile mają w statucie wpisaną działalność gospodarczą, wspólnoty mieszkaniowe, deweloperzy, przedsiębiorstwa państwowe, stowarzyszenia, fundacje, gminy, osoby prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz rolnicy.
Przedmiot poręczenia/gwarancji
Poręczeniem lub gwarancją mogą być objęte kredyty i pożyczki bankowe przeznaczone na:
- finansowanie inwestycji
- tworzenie nowych miejsc pracy
- zorganizowanie własnego miejsca pracy lub założenie spółdzielni przez absolwenta lub absolwentów w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
- wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych będących wynikiem badań naukowych lub prac rozwojowych
- finansowanie działalności gospodarczej małych i średnich przedsiębiorców
- realizowanie kontraktów eksportowych
- zapobieżenie lub usunięcie skutków katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej
Poręczeniem lub gwarancją nie może być objęty kredyt lub pożyczka udzielona przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Wysokość poręczenia lub gwarancjiw trybie zwykłym (przy standardowej analizie formalno-prawnej i ekonomiczno-finansowej wniosku o udzielenie poręczenia/gwarancji), wysokość udzielonego poręczenia lub gwarancji nie może przekraczać:
- 70 % wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki, bez odsetek od kredytu/pożyczki, w przypadku poręczeń lub gwarancji, o których mowa wyżej w rozdziale "Przedmiot poręczenia" w pkt 1 - 5
- 80 % wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki bez odsetek od kredytu/pożyczki, w przypadku poręczeń lub gwarancji kredytów/pożyczek przeznaczonych na realizowanie kontraktów eksportowych
- 80% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki oraz 80% odsetek od kredytu/pożyczki w przypadku poręczeń i gwarancji, dotyczących zapobieżeniu lub usunięciu skutków katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej
Wielkości podane wyżej są to maksymalne wielkość kredytu/pożyczki jakie mogą być objęte poręczeniem lub gwarancją. Nie oznacza to jednak, że zawsze poręczenie w takiej wysokości będzie mogło być udzielone. Zależeć to będzie zarówno od wnioskodawcy, jak również od oceny ryzyka dokonywanej przez BGK przy podejmowaniu decyzji o udzieleniu poręczenia lub gwarancji.
Jednostkowe poręczenie nie może przekroczyć równowartości kwoty 5 mln EURO a w przypadku gwarancji nie może być niższa niż równowartość kwoty 0,5 mln EURO, wyrażonej w złotych po przeliczeniu według średniego kursu walut NBP z dnia udzielenia poręczenia lub gwarancji.
W trybie uproszczonym (przy standardowej analizie formalno-prawnej wniosku o udzielenie poręczenia), poręczenia mogą być udzielane do wysokości:
- 50% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki, bez odsetek od kredytu/pożyczki, w przypadku poręczeń, o których mowa wyżej w rozdziale "Przedmiot poręczenia" w pkt 1-5
- 80% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki bez odsetek od kredytu/pożyczki, w przypadku poręczeń, dotyczących zapobieżeniu lub usunięciu skutków katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej
Kredytobiorca rozpoczynający lub prowadzący działalność krócej niż 2 lata, może skorzystać z procedury uproszczonej, jeżeli kwota poręczenia nie przekracza równowartości kwoty 50 tys. EURO wyrażonej w złotych po przeliczeniu według średniego kursu walut NBP z dnia udzielenia poręczenia tj. zawarcia umowy poręczenia.
Pozostałe osoby prowadzące działalność dłużej niż 2 lata mogą uzyskać poręczenie w procedurze uproszczonej do równowartości kwoty 100 tys. EURO wyrażonej w złotych, po przeliczeniu według średniego kursu walut NBP z dnia udzielenia poręczenia tj. zawarcia umowy poręczenia.
Jeżeli kwota udzielonych poręczeń w trybie uproszczonym dla jednego podmiotu przekracza kwoty, o których mowa powyżej, każdy następny wniosek będzie rozpatrywany w trybie zwykłym.
W trybie portfelowym, BGK może poręczać bankom portfel kredytowy, zwany dalej "portfelem", z którego udzielane będą kredyty/pożyczki dla małych i średnich przedsiębiorców.
Kwota jednostkowego poręczenia spłaty kredytu/pożyczki w ramach portfela nie może przekroczyć równowartości:
- 50 tys. EURO wyrażonej w złotych, po przeliczeniu według średniego kursu walut NBP obowiązującego w dniu podpisania umowy kredytu/pożyczki i nie może stanowić więcej niż 50% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki
- 25 tys. EURO wyrażonej w złotych, po przeliczeniu według średniego kursu walut NBP obowiązującego w dniu podpisania umowy kredytu/pożyczki i nie może stanowić więcej niż 70% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu/pożyczki
Zabezpieczeniem poręczenia udzielonego w ramach portfela jest weksel in blanco kredytobiorcy/pożyczkobiorcy wraz z deklaracją wekslową, przyjmowany i przechowywany przez bank kredytujący; beneficjentem praw z weksla jest BGK. Weksel wystawiony przez osobę fizyczną będącą w związku małżeńskim powinien być poręczony przez współmałżonka, chyba, że została ustanowiona rozdzielność majątkowa.
Jednostkowe poręczenie kredytu/pożyczki, w ramach portfela, jest terminowe i udzielane na okres zgodny z okresem kredytu/pożyczki, wydłużony o jeden miesiąc. Poręczenie nie może przekraczać 5 lat wliczając w to ewentualne przesunięcia terminów spłaty rat kredytu/pożyczki.
Poręczenia, o których mowa wyżej, udzielane są na podstawie odrębnej umowy tzw. ramowej zawieranej przez BGK z bankiem kredytującym.
Okres poręczenia/gwarancji
Poręczenia lub gwarancje, są terminowe i udzielane na okres zgodny z okresem spłaty kredytu/pożyczki, wydłużony o jeden miesiąc.
Czas oczekiwania na poręczenie/gwarancję
Wnioski o poręczenie w trybie uproszczonym rozpatrywane są przez BGK w ciągu 14 dni, a w trybie zwykłym - do 4 tygodni, pod warunkiem przedstawienia kompletu wymaganych dokumentów.
Koszty poręczenia lub gwarancji
Z tytułu udzielonego poręczenia BGK pobiera jednorazową opłatę prowizyjną uzależnioną od okresu obowiązywania poręczenia i naliczaną od kwoty objętej poręczeniem.
- 1,0%, jeżeli poręczenie zostało udzielone na okres do 1 roku
- 1,2%, jeżeli poręczenie zostało udzielone na okres dłuższy niż 1 rok, lecz nie dłuższy niż 2 lata
- 1,4%, jeżeli poręczenie zostało udzielone na okres dłuższy niż 2 lata, lecz nie dłuższy niż 3 lata
- 1,6%, jeżeli poręczenie zostało udzielone na okres dłuższy niż 3 lata, lecz nie dłuższy niż 4 lata
- 1,8%, jeżeli poręczenie zostało udzielone na okres dłuższy niż 4 lata, lecz nie dłuższy niż 5 lat
- 2,0%, jeżeli poręczenie zostało udzielone na okres dłuższy niż 5 lat
Opłata prowizyjna jest potrącana przez Bank Kredytujący z pierwszej transzy kredytu i przekazywana na rachunek BGK lub dokonywana bezpośrednio do BGK (gotówką lub przelewem). Prowizja za udzielenie gwarancji naliczana jest od kwoty objętej gwarancją w wysokości dwukrotnie wyższej od pobieranej przy udzieleniu poręczenia.
Wniosek o udzielenie poręczenia lub gwarancji
Wniosek o udzielenie poręczenia lub gwarancji, wg wzoru określonego przez BGK (różny dla trybu zwykłego i uproszczonego), kredytobiorca pobiera i składa w Banku Kredytującym wraz z wnioskiem o udzielenie kredytu, sporządzonym na typowym wniosku kredytowym, obowiązującym w danym banku. W przypadku ubiegania się o poręczenie lub gwarancję na realizowanie kontraktów eksportowych należy wypełnić wspólny wniosek o poręczenie/gwarancje i ubezpieczenie kontraktu eksportowego.
Po podjęciu decyzji o udzieleniu kredytu/pożyczki kredytodawca zawiera z kredytobiorcą warunkową umowę kredytu/pożyczki, w której uzależnia uruchomienie kredytu/pożyczki od uzyskania poręczenia lub gwarancji BGK. Następnie kredytodawca przekazuje do BGK wniosek o udzielenie poręczenia lub gwarancji wraz z potwierdzonymi za zgodność z oryginałami kopiami:
- w trybie zwykłym:
- wniosku o udzielenie kredytu/pożyczki (wraz z wymaganymi załącznikami)
- umowy kredytu/pożyczki, warunkującej uruchomienie kredytu/pożyczki od uzyskania poręczenia BGK
- analizy wniosku kredytowego/pożyczkowego sporządzonej przez kredytodawcę
- dokumentów, dotyczących prawnego zabezpieczenia spłaty kredytu/pożyczki
- oświadczenia Kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji
- weksel wraz z deklaracją wekslową
- inne wymagane (np. oświadczenia, w związku z ustawą o ochronie danych osobowych)
- w trybie uproszczonym:
- umowy kredytu/pożyczki, warunkującej uruchomienie kredytu/pożyczki od uzyskania poręczenia BGK
- oświadczenie kredytodawcy o posiadaniu przez kredytobiorcę zdolności kredytowej
- dokumentów, dotyczących prawnego zabezpieczenia spłaty kredytu/pożyczki
- oświadczenia Kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji
- weksel wraz z deklaracją wekslową
- inne wymagane (np. oświadczenia, w związku z ustawą o ochronie danych osobowych)
Rozpatrując wniosek o udzielenie poręczenia lub gwarancji w trybie zwykłym BGK, podobnie jak kredytodawca, dokonuje analizy i ocenia zdolność kredytobiorcy do spłaty kredytu/pożyczki wraz z odsetkami. Ocena ta stanowi podstawę do podjęcia decyzji o udzieleniu lub odmowie poręczenia lub gwarancji.
Wnioski o udzielenie poręczenia w trybie uproszczonym BGK analizuje tylko pod względem formalno-prawnym.
Zapewnienie udzielenia poręczenia
Jeżeli przedsiębiorca ubiega się o kredyt/pożyczkę w banku, który nie zawarł z BGK umowy o współpracy to powinien wystąpić samodzielnie do I Oddziału BGK w Warszawie o wydanie Zapewnienia udzielenia poręczenia czyli promesy.
Kredytobiorca może ubiegać się o wydanie zapewnienia udzielenia poręczenia, po złożeniu w BGK wniosku o wydanie zapewnienia udzielenia poręczenia (wg wzoru ustalonego przez BGK) wraz z załącznikami. Zapewnienie udzielenia poręczenia może być wydane po przeprowadzeniu pełnej analizy wniosku i stwierdzeniu zdolności kredytobiorcy do spłaty kredytu/pożyczki wraz z odsetkami. Zapewnienie jest przyrzeczeniem udzielenia poręczenia kredytu/pożyczki uzyskanego na warunkach proponowanych we wniosku i określonych w zapewnieniu. W razie zmiany warunków udzielenia kredytu/pożyczki (zwiększenie kwoty, wydłużenie okresu kredytowania, itp.) zapewnienie traci ważność.
Z tytułu dokonania analizy formalno-prawnej i ekonomiczno-finansowej wniosku o wydanie zapewnienia udzielenia poręczenia BGK pobiera opłatę w wysokości 0,5% od przyrzeczonej kwoty poręczenia, jednak nie wyższą niż 5 tys. zł. Opłata z tytułu wydania zapewnienia udzielenia poręczenia zmniejsza wysokość opłaty prowizyjnej z tytułu udzielenia poręczenia. Jeżeli nie dojdzie do udzielenia poręczenia opłata ta nie jest zwracana.
Umowa o udzielenie poręczenia lub gwarancji
Po podjęciu pozytywnej decyzji o udzieleniu poręczenia lub gwarancji, BGK podpisuje z kredytobiorcą umowę o udzielenie poręczenia lub gwarancji. Kredytobiorca może podpisać taką umowę u kredytodawcy, który prześle ją do BGK wraz z innymi dokumentami.
Zabezpieczenie poręczenia lub gwarancji
BGK wymaga zabezpieczenia udzielonego poręczenia w formie weksla in blanco kredytobiorcy z klauzulą "bez protestu" (z potwierdzeniem wniesienia opłaty skarbowej) wraz z deklaracją wekslową.
Jeżeli kredytobiorca prowadzi działalność gospodarczą krócej niż 1 rok albo jeżeli projekt będący przedmiotem kredytowania jest obarczony bardzo wysokim ryzykiem, uprawniony organ BGK może uzależnić decyzję o udzieleniu poręczenia od ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia w formach stosowanych powszechnie przez banki (nie dotyczy to trybu uproszczonego, w którym zabezpieczeniem poręczenia jest tylko weksel in blanco z deklaracją wekslową).
Warunki dodatkowego zabezpieczenia poręczenia są określone w odrębnej umowie pomiędzy kredytobiorcą a BGK.
Ponieważ BGK poręcza tylko część kredytu/pożyczki, kredytobiorca zobowiązany jest do ustanowienia zabezpieczenia na rzecz kredytodawcy pozostałej, nie poręczonej części kredytu/pożyczki, zgodnie z jego wymogami.
Umowa poręczenia lub gwarancji
Po zawarciu umowy o udzielenie poręczenia lub umowy o udzielenie gwarancji oraz ustanowienia zabezpieczenia poręczenia lub gwarancji, BGK podpisuje umowę poręczenia z kredytodawcą lub wydaje gwarancję kredytodawcy.
Poręczenie lub gwarancja obejmuje zobowiązania BGK w wysokości ustalonej w umowie poręczenia lub w gwarancji, w przypadku gdyby kredytobiorca nie wykonał zobowiązań z tytułu umowy kredytu/pożyczki w oznaczonym terminie.
BGK pokrywa część kwoty kredytu/pożyczki nie spłaconej przez kredytobiorcę, proporcjonalnie do podziału ryzyka określonego w umowie poręczenia lub w gwarancji w trybie i na zasadach określonych przez banki.
Informacje dodatkowe
Wnioski o udzielenie poręczenia lub gwarancji można otrzymać w wydziałach kredytowych oddziałów banków współpracujących z BGK lub w Departamencie Funduszy Poręczeń i Gwarancji BGK.
Wnioski o wydanie zapewnienia udzielenia poręczenia można otrzymać w Departamencie Funduszy Poręczeń i Gwarancji BGK, osobiście lub pocztą, zamawiając listownie:
Bank Gospodarstwa Krajowego, Aleje Jerozolimskie 7, 00-955 Warszawa,
albo telefonicznie pod numerami: (0-22) 522 91 93, 522 96 30, 522 96 39, 522 96 54.
Pod wyżej wymienionym adresem i numerami telefonów, jak również na stronie internetowej banku www.bgk.com.pl, można uzyskać dodatkowe informacje na temat poręczeń i gwarancji kredytów/pożyczek.